Obszarowe formy ochrony przyrody ziemi piotrkowskiej.

Ustawa o ochronie przyrody wprowadziła następujące formy ochrony przyrody:

• parki narodowe
• rezerwaty przyrody
• parki krajobrazowe
• obszary chronionego krajobrazu
• obszary Natura 2000
• pomniki przyrody
• stanowiska dokumentacyjne
• użytki ekologiczne
• zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
• ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Większość z nich to tzw. obszarowe formy ochrony, zwane też obszarami lub terenami chronionymi i te właśnie obiekty pokrótce opisujemy poniżej.

Pojęcie „ziemia piotrkowska” jest przez nas umownie rozumiane – utożsamiane z obszarem byłego województwa piotrkowskiego i obejmuje tereny powiatów: bełchatowskiego, opoczyńskiego, piotrkowskiego, radomszczańskiego i tomaszowskiego oraz częściowo łódzkiego-wschodniego.

Rezerwaty przyrody

Białaczów – rezerwat leśny o powierzchni 22,05 ha położony na skraju miejscowości Białaczów. Przedmiotem ochrony jest tu stary las liściasty z udziałem lipy, jawora i buka oraz naturalny łęg olszowo – jesionowy

Błogie – rezerwat leśny o powierzchni 68,22 ha położony między miejscowościami Błogie i Małe Końskie w gminie Mniszków Rezerwat obejmuje las z dużym udziałem jodły na granicy zasięgu.

Czarna Rózga – rezerwat leśny o powierzchni 185,60 ha leżący między Kajetanowem a Żeleźnica w gm. Przrdbórz. Rezerwat obejmuje naturalny las wilgotny z licznymi gatunkami chronionych roślin i zwierząt.

Czarny Ług – rezerwat torfowiskowy o powierzchni 2,46 ha położony między Młoszowem a Swolszewicami w gminie Wolbórz. Jest to torfowisko wysokie typu atlantyckiego ze stanowiskiem bagnicy torfowej.

Dębowiec – rezerwat leśny o powierzchni 47,10 ha zlokalizowany w pobliżu wsi Silnicczka w gminie Żytno. Przedmiotem ochrony jest grąd z lipą szerokolistną na granicy zasięgu i łęg wiązowo – jesionowy z rzadkimi roślinami zielnymi.

Dęby w Meszczach – rezerwat leśny o powierzchni 39,15 ha położony kilka km na północ od Piotrkowa Trybunalskiego. Ochronie podlega grąd i las mieszany z pomnikami przyrody – wiekowymi dębami.

Diabla Góra – rezerwat krajobrazowy o powierzchni 161,19 ha. Leży w pobliżu wsi Klew w gminie Aleksandrów. Przedmiotem ochrony jest porośnięte borem sosnowym wzgórze z wychodniami piaskowcowymi.

Gać Spalska – rezerwat leśny o powierzchni 85,89 ha leży nad rzeką Gać od Jasienia do Spały w gminach Lubochnia i Inowłódz. Przedmiotem ochrony są łęg jesionowo-olszowy i ols porzeczkowy związane ze śródleśną rzeką nizinną oraz stanowiska rzadkich roślin i zwierząt.

Gaik – rezerwat leśny o powierzchni 35,85 ha położony w pobliżu Bukowca nad Pilicą w gminie Mniszków. W rezerwacie chroniony jest starodrzew sosnowo-dębowy z ponad 200-letnmi dębami oraz bogata florą.

Góra Chełmo – rezerwat krajobrazowy o powierzchni 41,31 ha, zajmuje część wzgórza o tej samej nazwie, leżącego w gminie Masłowice Ochroną objęto las liściasty, oraz pozostałości grodziska na szczycie wzgórza zbudowanego z piaskowców.

Jaksonek – rezerwat florystyczny o powierzchni 79,67 ha w pobliżu miejscowości Jaksonek w gm. Sulejów. Utworzony ze względu na stanowisko zimoziołu północnego (roslny reliktowej) w dąbrowie.

Jasień – rezerwat leśny o powierzchni 14,50 ha w pobliżu miejscowości Cadówek w gminie Kobiele Wielkie. Ochroną objęto naturalny las cisowy, jedno z najcenniejszych stanowisk cisa w Polsce. Jest to jednocześnie obszar Natura 2000.

Jawora – rezerwat florystyczny o powierzchni 87,19 ha zajmujący zbocze Bąkowej Góry niedaleko wsi o tej samej nawie, w gminie Przedbórz. Utworzony dla ochrony wyżynnych lasów liściastych i mieszanych wraz z rzadkimi roślinami.

Jeleń – rezerwat leśny o powierzchni 48,97 ha położony w pobliżu Sługocice w gminie Tomaszów Mazowiecki. Ochroną objęto las liściasty z udziałem jodły na granicy zasięgu.

Jodły Sieleckie – rezerwat leśny o powierzchni 33,13 ha znajduje się w okolicach wsi Sielec w gminie Żarnów. Ochroną objęto las z udziałem naturalnie odnawiającej się jodły oraz zachowanie śladów po wydobyciu syderytowych rud żelaza metodą duklową

Kobiele Wielkie – rezerwat leśny o powierzchni 63,43 ha leżący miedzy kobielami Wielkimi a Wolą Roszkową. Przedmiotem ochrony jest wyżynny bór jodłowy.

Konewka – rezerwat leśny o powierzchni 99,91 ha leżący w poblizu Królowej Woli w gm. Inowłódz. Rezerwat obejmuje świetlistą dąbrowę z bogatą florą roślin zielnych.

Kruszewiec – rezerwat leśny o powierzchni 81,54 ha leżący w kompleksie leśnym między Lubochnią a Cekanowem. Jest to wielogatunkowy grąd z jodłą na granicy zasięgu.

Las Jabłoniowy – rezerwat florystyczny o powierzchni 19,03 ha leżący między Piotrkowem Trybunalskim a Kołem. Ochroną objęto unikalną populację rosnących w lesie dzikich drzew owocowych pochodzenia naturalnego.

Lubiaszów – rezerwat leśny o powierzchni 202,49 ha, położony w pobliżu wsi Lubiaszów w gminie Sulejów. Przedmiotem ochrony jest tu grąd, dąbrowa i bór jodłowy z cennym stanowiskiem jodły oraz stanowiska roślin rzadkich i chronionych. Jest to jednocześnie obszar Natura 2000.

Łaznów – rezerwat leśny o powierzchni 60,83ha leżący w pobliżu Rokicin. Ochroną objęto bór jodłowy na granicy zasięgu.

Łuszczanowice – rezerwat leśny o powierzchni 41,09 ha, położony na terenie gminy Kleszczów. Przedmiotem ochrony jest tu grąd, czyli żyzny las, z udziałem jodły na granicy zasięgu.

Małecz – rezerwat leśny i florystyczny o powierzchni 9,15 ha położony niedaleko miejscowości o tej samej nazwie w gminie Ujazd. Przedmiotem ochrony jest wtórne stanowisko różanecznika żółtego w borze mieszanym i wilgotnym.

Meszcze – rezerwat leśny o powierzchni 35,32 ha leżący między Meszczami a Kołem w gminie Wolbórz. Ochroną objęto las mieszany z udziałem dynamicznie rozwijającej się lipy drobnolistnej.

Molenda – rezerwat leśny o powierzchni 147,12 ha; znajduje się w pobliżu miejscowości Rydzynki w gminie Tuszyn. Przedmiotem ochrony są naturalne zespoły leśne z jodłą, bukiem i świerkiem na granicy zasięgu.

Niebieskie Źródła – rezerwat krajobrazowy o powierzchni 28,70 ha położony w granicach miasta Tomaszowa Mazowieckiego. Przedmiotem ochrony są źródła krasowe wraz z rozlewiskami i otaczającym je drzewostanem olszowym. Jest to jednocześnie obszar Natura 2000.

Piskorzeniec – rezerwat torfowiskowy o powierzchni 431,96 ha położony w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie w gminie Przedbórz. W rezerwacie chronione są rozległe torfowiska wysokie i niskie wraz z unikalną florą i fauną.

Sługocice – rezerwat florystyczny o powierzchni 8,89 ha położony między miejscowościami Sługocice i Wawał w gminie Tomaszów Mazowiecki. Przedmiotem ochrony jest stanowisko żywca dziewięciolistnego w grądzie wilgotnym.

Spała – rezerwat leśny o powierzchni 102,70 ha połozony na obrzezach Spały w gminie Inowłódz.. Ochroną objęto położone nad Pilicą grądy ze starymi sosnami i dębami oraz jodłą w pobliżu granicy zasięgu

Starodrzew Lubochniański – rezerwat leśny o powierzchni 22,38 leżący w kompleksie leśnym między Lubochnią a Cekanowem. Rezerwat chroni starodrzew sosnowo – dębowy naturalnego pochodzenia.

Twarda – rezerwat leśny o powierzchni 22,79 ha leżący na południe od Twardej w gminie Tomaszów mazowiecki. Jest to naturalny las z udziałem jodły.

Wielkopole – rezerwat leśny o powierzchni 42,08 ha położony w pobliżu Ręczna. Przedmiotem ochrony jest drzewostan jodłowy z rzadkimi gatunkami roślin. Jest to jednocześnie obszar Natura 2000.

Wolbórka – rezerwat leśny o powierzchni 37,39 ha; znajduje się w pobliżu wsi Modlica w gminie Tuszyn. Rezerwat powstał w celu ochrony naturalnego lasu olszowego, źródeł Wolbórki oraz stanowiska motyla szlaczkonia borówkowca (rzadki relikt polodowcowy).

Żądłowice – rezerwat leśny o powierzchni 241,19 ha położony na północ od Żądłowic w gminie Inowłódz.. Przedmiotem ochrony jest mozaika olsów i suchych borów sosnowych, ciekawe układy hydrologiczne i urzeźbienie terenu

Parki krajobrazowe

Przedborski Park Krajobrazowy

Utworzony w 1988 r.

Położenie geograficzne: Wyżyna Przedborska, mezoregiony: Wzgórza Opoczyńskie, Pasmo Przedborsko-Małogoskie, Wzgórza Łopuszańskie i Niecka Włoszczowska.

Położenie administracyjne: województwo łódzkie, powiat radomszczański – gminy: Wieglomłyny, Masłowice, Żytno, miasto i gmina Przedbórz, oraz województwo świętokrzyskie – gminy: Fałków, Słupia, Kluczewsko, Krasocin i Łopuszno.

Powierzchnia Parku wynosi 16 553 ha, w granicach woj. łódzkiego 7 385 ha. Funkcję otuliny pełni Przedborski Obszar Chronionego Krajobrazu o pow. 18 446 ha, w woj. łódzkim 5 417 ha.

Ogólna charakterystyka i wartości krajobrazowe. Najbardziej charakterystycznym elementem w krajobrazie Parku jest fragment Pasma Przedborsko-Małogoskiego tworzący wał o wysokości względnej przekraczającej 100 m, ze wzniesieniami powyżej 300 m n.p.m.: Kozłową Górą, Bukową Górą, Krzemyczą Górą oraz najwyższym – Fajną Rybą (347 m n.p.m.). Malownicze i różnorodne krajobrazy wzbogacane są przez doliny rzek: Pilicy i Czarnej Włoszczowskiej. Lasy zajmują około 68 % powierzchni Parku, pozostałą część stanowią głównie tereny rolnicze.

Wartości przyrodnicze: Lasy w Parku zdominowane są przez drzewostany sosnowe na siedlisku borów mieszanych, rzadziej występują grądy, buczyny i świetliste dąbrowy, a w dolinach rzek łęgi, olsy i bory bagienne. Na zboczach wzgórz występują murawy kserotermiczne oraz ciepłolubne zarośla. Szczególna wartość stanowią rozległe torfowiska, największe z nich – Piskorzeniec objęto ochroną rezerwatową. Flora Parku liczy ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, w tym 51 gatunków objętych ochroną prawną (39 ochroną całkowitą i 12 częściową). Bogactwo siedlisk stanowi ostoję dla licznych gatunków zwierząt. Spośród kręgowców stwierdzono: 22 gatunki ryb, 10 gatunków płazów, 5 gatunków gadów, 121 gatunków ptaków lęgowych oraz 39 gatunków ssaków.

Chronione obiekty przyrodnicze. W Parku znajduje się 5 rezerwatów przyrody: Piskorzeniec, Czarna Rózga oraz znajdujące się poza granicami woj łódzkiego: Bukowa Góra o pow. 34,84 ha – stary las bukowy porastający wapienne wzgórze, sąsiadujące z nim Murawy Dobromierskie – kserotermiczne murawy o pow. 36,29 ha, ciekawe ze względu na rzadkość występowania w Środkowej Polsce, Oleszno o pow. 54 ha – mozaika łęgu jesionowo-olszowego, grądu niskiego i olsu. 65 obiektów objęto ochroną w postaci użytków ekologicznych, np.: „Fajna Ryba”, „Jurajskie Wzgórze”, „Majowa Góra”. Wśród 42 pomników przyrody jest wiele okazałych drzew, w tym wiekowe lipy tworzące 600-metrową aleję w Dobromierzu.

Wartości kulturowe. Najważniejszymi zabytkami architektonicznymi Parku są: kościoły w Przedborzu, Kluczewsku i Olesznie, pozostałości murów obronnych i zamku w Przedborzu, ruiny zboru ariańskiego w Mrowinie, stare zabudowania wiejskie oraz liczne kapliczki i figury przydrożne. Do zabytków techniki należą pozostałości młynów wodnych i wiatraków, ciekawostką jest murowany wiatrak na szczycie wzniesienia pod Olesznem. W Parku znajduje się 11 zabytkowych parków, zwykle dworskich, pochodzących z XVII – XIX w.

Sulejowski Park Krajobrazowy

Utworzony w 1994 r.

Położenie geograficzne: Wzniesienia Południowomazowieckie, mezoregiony: Równina Piotrkowska, Wzgórza Radomszczańskie i Wzgórza Opoczyńskie

Położenie administracyjne: powiat tomaszowski – miasto i gmina Tomaszów Maz., powiat piotrkowski – gminy: Wolborz, Piotrków Tryb., Rozprza, Łęki Szlacheckie, Ręczno, Aleksandrów oraz miasto i gmina Sulejów, powiat opoczyński – gminy: Mniszków i Sławno, powiat radomszczański – gmina Przedbórz. Całkowicie na terenie województwa łódzkiego.

Powierzchnia Parku wynosi 17 030ha, otuliny 36 730 ha.

Ogólna charakterystyka i wartości krajobrazowe. Osią Parku i jego najważniejszym elementem jest dolina środkowej Pilicy, której towarzyszą lasy stanowiące pozostałość dawnej Puszczy Pilickiej. Park leży na wysoczyźnie morenowej porozcinanej dolinami rzek. Największymi dopływami Pilicy na terenie Parku są: Luciąża i Czarna Maleniecka oraz Radońka i Ojrzanka. Znaczną część doliny Pilicy zajmuje Zbiornik Sulejowski o pow. około 26 km². Krajobraz Parku wzbogacają malownicze, przełomowe odcinki doliny Pilicy w Sulejowie i Smardzewicach oraz wysokie krawędzie doliny w Trzech Morgach, Barkowicach, Nagórzycach i Białej Górze. W południowej części wznoszą się łagodne wzgórza, z których najwyższe – Bąkowa Góra osiąga wysokość 282 n.p.m.

Wartości przyrodnicze. Wielkoprzestrzeniowe kompleksy leśne zajmują połowę powierzchni Parku. Zachowały się w nich fragmenty mało zmienionej przyrody z naturalną szatą roślinną. Oprócz dominujących borów sosnowych i mieszanych występują grądy i dąbrowy. Wartością Parku są także siedliska wodne i podmokłe: łęgi, starorzecza, torfowiska i wilgotne łąki. Cenne są również, występujące np. w pobliżu Sulejowa, murawy kserotermiczne i zarośla ciepłolubne. Na obszarze Parku wykazano 35 gatunków roślin podlegających ścisłej ochronie oraz 15 częściowo chronionych. Liczne są gatunki typowe dla flory górskiej. Dobrze poznana jest fauna bezkręgowców, których stwierdzono 1800 gatunków. Spośród zwierząt kręgowych wykazano: 31 gatunków ryb i smoczkoustych, 13 płazów, 5 gadów, 160 lęgowych ptaków oraz 47 gatunków ssaków.

Chronione obiekty przyrodnicze. Na terenie Parku znajduje się 11 rezerwatów przyrody: Błogie, Czarny Ług, Gaik, Jaksonek, Jawora, Las Jabłoniowy, Lubiaszów, Meszcze, Niebieskie Źródła, Twarda i Wielkopole. Niebieskie Źródła to najcenniejszy w środkowej Polsce rezerwat krajobrazowo-wodny. Ponadto na terenie Parku powołano użytki ekologiczne, m. in. 200-hektarowy użytek ekologiczny „Bronisławów” obejmujący fragment Zbiornika Sulejowskiego. Ochroną pomnikową objęto liczne wiekowe drzewa.

Wartości kulturowe. Najcenniejsze obiekty o znaczeniu historyczno – kulturowym to przede wszystkim: opactwo Cystersów z kościołem z XIII w. w Podklasztorzu koło Sulejowa, klasztor w Smardzewicach, kościoły w Skotnikach, Bąkowej Górze, Błogich i Lubieniu oraz ruiny średniowiecznego zamku w Majkowicach. Interesująca jest także drewniana zabudowa nadpilicznych wsi. Do zabytków techniki należą stare wapienniki „Jan” i „Wiktor” w Sulejowie – częściowo rozebrane w 2003 roku. Na terenie SPK istnieje 9 parków wiejskich łączących wartości przyrodnicze i historyczne, najstarsze są parki przyzamkowe w Majkowicach i Bąkowej Górze, założone w XIV w.

Spalski Park Krajobrazowy

Utworzony w 1995 r.

Położenie geograficzne: Wzniesienia Południowomazowieckie, mezoregiony: Równina Piotrkowska, Równina Radomska.

Położenie administracyjne: powiat tomaszowski – gminy: Inowłódz, Rzeczyca, Czerniewice, Lubochnia, miasto i gmina Tomaszów Maz., powiat opoczyński – gminy: Poświętne, Sławno, Drzewica i Opoczno. Całkowicie na terenie woj. łódzkiego.

Powierzchnia Parku wynosi 13 110 ha, otuliny: 24 134 ha.

Ogólna charakterystyka i wartości krajobrazowe. O charakterze Parku decyduje malownicza dolina Pilicy z różnorodnością krajobrazów związanych z rzeką i jej dopływami oraz przyległymi lesistymi terenami wysoczyznowymi. Krajobrazowo cenny jest przełomowy odcinek doliny rzeki pod Inowłodzem z wychodniami skał jurajskich, parowami i stromymi zboczami. W Legnicy i Zakościelu na wysokich krawędziach doliny oraz w okolicach Grotowic znajdują się ciekawe miejsca widokowe. Rozległe obszary leśne Parku – pozostałości dawnej Puszczy Pilickiej poprzecinane są dolinami niewielkich, naturalnych rzek: Gaci, Giełzówki, Słomianki, Studzianki oraz Cetenki.

Wartości przyrodnicze. Na obszarach leśnych dominują zbiorowiska borowe, znacznie rzadziej występują: wikliny nadrzeczne, olsy, łęgi, olsy jesionowe, grądy i świetliste dąbrowy. Najciekawsze przyrodniczo lasy ze starymi drzewostanami występują w okolicach Spały, Konewki, Liciążnej, Żądłowic i Smardzewic. W dolinie Pilicy wzdłuż starorzeczy występują zbiorowiska szuwarowe oraz podmokłe łąki. Na terenie Parku wykazano ponad 800 gatunków roślin naczyniowych, w tym: 19 gatunków roślin podlegających ochronie całkowitej i 11 gatunków objętych ochroną częściową. Zwierzęta bezkręgowe reprezentowane są przez 1400 gatunków, wiele rzadkich skali kraju owadów spotyka się w rejonie Konewki i Inowłodza. Spośród kręgowców stwierdzono występowanie 33 gatunków ryb i smoczkoustych, 13 gatunków płazów i 5 gadów, 151 gatunków ptaków lęgowych i 50 gatunków ssaków.

Chronione obiekty przyrodnicze. Na terenie Parku i otuliny znajduje się 6 rezerwatów przyrody: Gać Spalska, Jeleń, Konewka, Sługocice, Spała i Żądłowice, 8 użytków ekologicznych i 110 pomników przyrody. Wśród pomników na uwagę zasługuje grupa 95 dębów w Spale oraz grupa wiązów w okolicach Rzeczycy. W Książu koło Smardzewic znajduje się tzw. „Rezerwat Żubrów” – Ośrodek Hodowli Żubrów, o pow. 56 ha utworzony w 1934 r. Obiekt podlega Kampinoskiemu Parkowi Narodowemu. Przebywa w nim stado około 20 żubrów z linii białowieskiej.

Wartości kulturowe. Do ważniejszych zabytków kultury materialnej Parku należą: romański kościół św. Idziego w Inowłodzu, zespół kościelno-klasztorny w Studziannej-Poświętnem, kościółek modrzewiowy w Spale, ruiny zamku w Inowłodzu oraz liczne wiejskie zabudowania drewniane w tym wiatraki, młyny i tartaki wodne. Ponadto na terenie SPK znajdują się zabytkowe parki powstałe między XVIII i XX w.

Obszary chronionego krajobrazu

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Widawki

Obszar został utworzony w 2007 roku. Obejmuje powierzchnię 41390 hektarów, na terenie powiatów bełchatowskiego, łaskiego, piotrkowskiego i radomszczańskiego

ochrona doliny rzeki Widawki z wartościowymi siedliskami i zbiorowiskami roślinnymi, ochrona koryta rzeki Widawki stanowiącej na znacznej przestrzeni naturalny ciek wodny; korytarz ekologiczny łączący dolinę Warty z doliną Pilicy. Są to tereny cenne przyrodniczo, o znacznym zalesieniu, z licznymi zbiornikami wodnymi; na wyróżnienie zasługują: zwałowisko kopalni Bełchatów stanowiące dominantę wśród otaczającego terenu i wpływające na urozmaicenie krajobrazu, wzniesienia Borowej Góry stanowiące zespół pagórków o wysokich walorach krajobrazowych z najwyższym szczytem Borowa

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wolbórki

Obejmuje powierzchnię 2272 hektarów, na terenie powiatów piotrkowskiego i tomaszowskiego.

Obszar został utworzony w 2007 roku w celu ochrony przed dalszą degradacją doliny rzeki Wolbórki, a także utrzymania ciągłości ekosystemu w dolinie Wolbórki umożliwiającego migrację fauny i flory oraz zachowanie siedlisk chronionych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.

Piliczański Obszar Chronionego Krajobrazu

Obszar został utworzony w 2009 roku. Obejmuje powierzchnię 46340 hektarów, na terenie powiatów opoczyńskiego, piotrkowskiego i radomszczańskiego. Są to tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a także pełnioną funkcję korytarzy ekologicznych

Przedborski Obszar Chronionego Krajobrazu

Obejmuje powierzchnię 18446 hektarów, na terenie powiatu radomszczańskiego (plus powiaty z terenu woj. świętokrzyskiego). Obszar został utworzony w 2002 roku, jako otulina Przedborskiego Parku Krajobrazowego, chroniąca Park przed negatywnym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Zadaniem obszaru jest również ochrona wybitnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych.

Obszary Natura 2000

Lp.	Nazwa obszaru	Kod obszaru		Powierzchnia całkowita (ha)	w granicach woj. łódzkiego udział /   powierzchnia (ha)
Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków
4.	Dolina   Pilicy	PLB 140003		35 356,3	6,6 %	2 345,5
Obszary mające znaczenie dla Wspólnoty   (projektowane Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk)
3.	Lasy   Spalskie	PLH 100003		2 016,4	100 %	2 016,4
4.	Łąka w   Bęczkowicach	PLH 100004		191,2	100 %	191,2
5.	Niebieskie   Źródła	PLH 100005		25,2	100 %	25,2
8.	Dolina Środkowej   Pilicy	PLH 100008		3 787,4	100 %	3 787,4
12.	Cisy w   Jasieniu	PLH 100018		19,7	100 %	19,7
14.	Lasy   Gorzkowickie	PLH 100020		61,5	100 %	61,5
15.	Grabia	PLH 100021		1 695,2	100 %	1 695,2
17.	Las Dębowiec	PLH 100023		47,0	100 %	47,0
18.	Lasy   Smardzewickie	PLH 100024		286,5	100 %	286,5
20.	Lubiaszów   w Puszczy Pilickiej	PLH 100026		206,0	100 %	206,0
21.	Dąbrowy   w Marianku	PLH 100027		72,7	100 %	72,7
24.	Torfowiska   Żytno –Ewina	PLH 100030		45,3	100 %	45,3
25.	Wielkopole   – Jodły pod Czartorią	PLH 100031		41,9	100 %	41,9
29.	Łąki   Ciebłowickie	PLH 100035		502,0	100 %	502,0
30.	Święte Ługi	PLH 100036		151,2	100 %	151,2
31.	Dolina   Dolnej Pilicy	PLH 140016		31 821,6	12 %	3 818,6
33.	Ostoja   Przedborska	PLH 260004		11 605,2	31 %	3 597,6
34.	Dolina   Czarnej	PLH 260015		5 802,0	12 %	1 139,2
35.	Dolina   Górnej Pilicy	PLH 260018		11 548,4	19 %	2 219,0
	Łączna powierzchnia:			101109,2	49 730,9
Potencjalne Obszary mające znaczenie dla   Wspólnoty (Shadow List 2010)
2.	Drzewiczka   z Opocznianką	brak danych

Ponadto na obszarze ziemi piotrkowskiej występują:

– użytki ekologiczne – 557 obiektów o łącznej powierzchni 1139 ha

– 1 stanowisko dokumentacyjne o pow. 20,8 ha

Więcej informacji o formach ochrony przyrody naszego regionu:

– Rezerwaty ziemi piotrkowskiej. Burzyński I. ZNPK w Moszczenicy. 1998.

– Rezerwaty przyrody województwa łódzkiego. Socha G. (red.) RDOŚ w Łodzi 2011.

– Parki krajobrazowe ziemi piotrkowskiej. Burzyński I. ZNPK w Moszczenicy. 1998.

– http://www.znpk.com.pl/znpk

– Rejestr form ochrony przyrody http://lodz.rdos.gov.pl/

– http://natura2000.gdos.gov.pl/